2023 оны 01 дүгээр сарын сүүлийн арав хоногийн ХААЦУ-ын тойм мэдээ

     2023 оны 1-р сарын 3-р арав хоногийн

цаг агаарын тойм

    2023 оны 2-р сарын 01

Агаарын температур(Air temperature): Нийт сумдын нутгаар агаарын дундаж температур -20.9 … -33.6 градус, хамгийн их температур өдөртөө -6 … -20 градус, хамгийн бага температур шөнөдөө -35 ... -50 градус, хамгийн хүйтэн нь Баянтэс  сумд -50  градус, Тэс сумд -49 градус,  Отгон, Цэцэн-Уул сумдад -48 градус, Яруу сумд -46 градус, Тосонцэнгэл, Баянхайрхан, Сантмаргаз сумдад -45 градус, Их-уул, Тэлмэн сумдад -44 градус, Нөмрөг, Завханмандал, Улиастай, -42 градус, Алдархаан, Идэр, Түдэвтэй, Цагаанхайрхан, Цагаанчулуут сумдад -41 градус хүрч хүйтэрсэн байна. Нийт сумдын нутгаар 2-11 хоног 30 градусаас хүйтэн байлаа.

Хөрсний температур(Soil temperature): Энэ арав хоногт нийт нутгаар хөрсний дундаж температур -21 ... -35 градус, хамгийн их температур өдөртөө  -2 ... -17 градус, хамгийн бага температур шөнөдөө -39 ... -52 градус,  хамгийн хүйтэн нь Отгон, Баянтэс сумдад -52 градус, Тэс, Баянхайрхан, Яруу сумдад  -50 градус, Цэцэн-Уул, Түдэвтэй сумдад -49 градус, Тосонцэнгэл сумд  -48 градус, Нөмрөг, Сонгино, Тэлмэн, Цагаанхайрхан сумдад -47 градус  хүрч хүйтэрсэн байна. Ихэнх сумдын нутгаар 1-9 хоног 40 градусаас хүйтэн байлаа.

Хур тунадас(Precipitаtion) Энэ арав хоногт нийт нутгаар бага хэмжээний цас  1-4 хоног орж  0.3 ... 2.4 мм тунадас орсон байна. Хамгийн их нь Сантмаргаз 2.4 мм, Улиастай 2.3 мм, Яруу 2.2 мм, Цагаанхайрхан 2.0 мм тунадас орсон бол  хамгийн бага нь Отгон, Сонгино сумдад 0.3 мм тунадас орсон байна.

Салхи(Wind): Нийт нутгаар салхины  дундаж их хурд  4 ... 12 м/с, Зарим сумдын нутгаар 21-24-ны өдрүүдэд зөөлөн цасан шуурга шуурч түр зуур салхины хүч 13-16 м/с хүрсэн байна. Хамгийн их нь Цагаанчулуут 16 м/с, Дөрвөлжин 15 м/с, Баянхайрхан, Тэс, Цагаанхайрхан, Эрдэнэхайрхан сумдад 14 м/с, Завханмандал 13 м/с, Яруу 12 м/с, Нөмрөг, Баянтэс сумдад 11 м/с, Алдархаан, Шилүүстэй сумдад 10 м/с хүрч шуурсан байна.

Цасан бүрхүүл: Нутгийн 86 орчим хувьд цасан бүрхүүл тогтож ажиглалтын талбайн цасны хэмжилтээр 5-10 баллын цасан бүрхүүлтэй цасны дундаж зузаан 1-22 см, дундаж нягт 0.03-0.23 гр/см³  байлаа. Өвлийн бэлчээрийн явуул судалгааг тусгай сонгож авсан зогсоол цэгүүдэд хийхэд 4 зүгээр цасны дундаж зузаан Ойт хээрийн бүсэд 6-30 см, Тал хээрийн бүсэд 1-26 см, Говь цөлийн бүсэд 1-19 см зузаан цасан бүрхүүлтэй байна. Одоогоор хамгийн их цастай нь Тэс, Баянтэс сумдууд байна.

МАА-н үйлдвэрлэлд:. Нийт сумдын нутгаар  мал нэмэгдэл тэжээлд орсон хүйтрэлт ихтэй байгаа тул өвөлжилт хүндэрч байна. Цас багатай хэдий ч зуншлага тааруу байснаас өвс тэжээлийн нөөц багатай өвөлжилт хүндэрч байна.

Малын хорогдол: Дөрвөлжин сумд 3450, Нөмрөг 49, Баянтэс 315, Цэцэн-Уул 2676, Тосонцэнгэл 983, Завханмандал сумд 7950, Отгон 347, Алдархаан 375, Баянхайрхан сумд 513, Идэр 754, Их-Уул  1761, Сантмаргаз 2098,  Сонгино 2483, Түдэвтэй 672, Тэс 364, Ургамал 700, Цагаанхайрхан 326, Цагаанчулуут 949,  Эрдэнэхайрхан 4572, Яруу 1281 толгой мал хорогдсон Тэлмэн, Шилүүстэй сумдад хорогдлын мэдээ гаргаагүй байна.

Засгийн газрын 2015 оны 286 дугаар тогтоолын Зудын эрсдлийн шалгуураар  Баянтэс, Тэс, Баянхайрхан, Асгат, Отгон, Нөмрөг сумууд Цагаанаар зудтай. Тосонцэнгэл, Идэр, Сонгино, Цагаанхайрхан, Цагаанчулуут, Яруу, Түдэвтэй, Алдархаан, Улиастай, Их-Уул, Эрдэнэхайрхан, Шилүүстэй, Сантмаргаз сумдууд Цагаанаар зудархуу  бусад сумууд зудын НЭН эрсдэлтэй байна.

ТОЙМ БИЧСЭН: ХААЦУ-ын ахлах техникч М.Өсөхбаяр