Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Завхан аймгийн гадаргын усны чанарын 2017 оны 4 дүгээр сарын төлөв байдал
1. Гадаргын усны чанар
Завхан аймгийн байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь усны чанарын хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 4 дүгээр сард Богд-Улиастай дээд, доод цэг, Чигэстэй-Улиастай дээд, доод цэг, Буянт-Отгон, Идэр-Идэр, Идэр-Дээдтолгой дээд, доод цэг, Хүнгүй-Ургамал, Завхан-Дөрвөлжин, Тээл-Дөрвөлжин, Хар нуур-Дөрвөлжин зэрэг хяналт-шинжилгээний цэгүүдээс усны сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлт, тухайлбал усан орчин(pH), усны булингар, усны цахилгаан дамжуулах чанарын(EC), жинлэгдэх бодис(ж/б), ууссан хүчилтөрөгч(O2), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч(БХХ5), перманганатын исэлдэх чанар(ПИЧ), хатуулаг, кальци(Ca), магни(Mg), натри болон калийн ион(Na+K), сульфат (SO4), хлор(Cl), гидрокарбонат(HCO3), эрдэсжилт, аммони(NH4), нитритийн азот(NO2), нитратын азот(NO3), фосфор(P), фтор(F), төмөр(Fe) зэргийг (цаашид дээрх үзүүлэлтүүдийг химийн нэр, томъёогоор тэмдэглэнэ) тодорхойллоо.
Ихэнх голуудын эрдэсжилт нэн цэнгэг ангилалд багтаж байгаа бөгөөд Идэр-Идэр, Идэр-Дээдтолгой-доод, Хүнгүй, Завхан, Тээл голууд цэнгэг ангилалд багтаж байна.
Богд-Улиастай-доод, Чигэстэй-Улиастай-доод голын усны хатуулаг <1.5 мг-экв/л буюу маш зөөлөн устай байсан ба бусад голын ус зөөлөн, харин Тээл голын ус нь зөөлөвтөр устай байжээ.
2017 оны 04 дүгээр сард хийсэн Завхан аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586:1998 усны чанарын стандартай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
|
|
Усны харуулуудын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
||||||
|
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
F |
||
|
1 |
Богд-Улиастай-1 |
10.36 |
1.9 |
1.2 |
0.04 |
0.004 |
0.003 |
0.13 |
|
2 |
Богд- Улиастай-2 |
10.51 |
2.1 |
1.5 |
0.04 |
0.008 |
0.004 |
0.18 |
|
3 |
Чигэстэй- Улиастай-1 |
10.66 |
2.5 |
1.6 |
0.04 |
0.004 |
0.004 |
0.24 |
|
4 |
Чигэстэй- Улиастай-2 |
8.73 |
2.1 |
1.0 |
0.03 |
0.011 |
0.005 |
0.18 |
|
5 |
Идэр-Идэр |
|
|
4.9 |
0.24 |
0.006 |
0.009 |
0.11 |
|
6 |
Идэр- Дээд толгой-1 |
|
|
2.1 |
0.09 |
0.008 |
0.007 |
0.28 |
|
7 |
Идэр-Дээд толгой-2 |
|
|
1.5 |
0.05 |
0.008 |
0.011 |
0.32 |
|
8 |
Буянт-Отгон |
|
|
0.9 |
0.03 |
0.002 |
0.005 |
0.10 |
|
9 |
Хүнгүй-Ургамал |
|
|
3.6 |
0.26 |
0.022 |
0.026 |
0.56 |
|
10 |
Завхан-Дөрвөлжин |
|
|
2.5 |
0.12 |
0.007 |
0.335 |
0.41 |
|
11 |
Тээл-Дөрвөлжин |
|
|
6.2 |
0.29 |
0.006 |
0.015 |
1.03 |
|
12 |
Хар нуур-Дөрвөлжин |
|
|
5.5 |
0.10 |
0.002 |
0.004 |
0.88 |
|
13 |
MNS4586:1998 |
6.0 багагүй |
3.0 |
10.0 |
0.50 |
0.020 |
0.100 |
1.50 |
Завхан аймгийн гадаргын усны хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис, эрдэс азотын агууламж MNS4586:1998 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж(ХА)-аас Хүнгүй голын нитрит 1.1 дахин их, Завхан голын фосфор 3.4 дахин их давсан байлаа.
1. Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ
4 дүгээр сард, Завхан аймгийн хаягдал ус цэвэрлэх Төв цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах цэгээс авсан цэвэршүүлсэн бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжуудаас гарч байгаа ус 30.8%-ийн цэвэршүүлэлттэй байжээ.
Улиастай сумын Төв ЦБ-д орж байгаа болон цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнг MNS 4943:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (цаашид ЗДХ)-тэй харьцуулан 2 дугаар хүснэгтэд үзүүллээ.
2 дугаар хүснэгт
|
Улиастай сумын Төв ЦБ-аас сорьц авсан цэг |
рН |
Ж/б мг/л |
БПК5 мг/л |
ПИЧ мг/л |
Нийт азот мг/л
|
P мг/л |
SO4 мг/л |
|
MNS 4943:2015 /ЗДХ/ |
6- 9 |
30 |
20 |
20 |
15 |
|
|
|
орох |
8.14 |
18.8 |
65.0 |
7.5 |
|
|
|
|
гарах |
7.98 |
12.8 |
45.0 |
6.5 |
13.39 |
1.205 |
35.0 |
|
Цэвэршилт, хувь |
30.8% |
||||||
Дүгнэлт
Завхан аймгийн гадаргын усны хяналт-шинжилгээний 2017 оны 4 дүгээр сарын шинжилгээний дүнг MNS4586:1998 стандарттай харьцуулахад Хүнгүй голын нитритийн агууламж 1.1 дахин их, Завхан голын фосфорын агууламж 3.4 дахин их давсан үзүүлэлттэй байлаа. Завхан аймгийн Улиастай сумын хаягдал бохир ус цэвэрлэх Төв цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 30.8%-ийн цэвэршүүлэлттэй байсан ба MNS4943:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс биохимийн химийн хүчилтөрөгч/БПК5/ 2,2 дахин давсан бохирдолтой байлаа.
ЗАВХАН АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЛБАНЫ
БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ
Холбоотой мэдээний жагсаалт
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
17 цаг
Үзэгдэлгүй
ӨНӨӨДӨР
Үүлшинэ
5 м/с
